Trường chuyên lớp chọn

Bức ảnh là ẩn dụ về hệ thống giáo dục của loài người từ xưa đến nay. Mỗi người đều có những năng lực riêng biệt, nhưng, nếu chúng ta đánh giá một con cá bằng khả năng trèo cây của nó thì nó sẽ sống cả đời với sự ngộ nhận mình chỉ là kẻ vô dụng.

Cái đích cuối cùng của nhân loại là có được một hệ thống giáo dục để từng cá nhân có thể phát huy được khả năng và sở trường của mình và về sau được làm những gì mình thích với một cuộc sống hạnh phúc. 

Lý tưởng là có được một hệ thống giáo dục mô phỏng đúng cuộc đời thực, tất cả các con vật trong hình đều học chung một lớp, một trường nhưng lại có điều kiện phát huy tốt khả năng của cá nhân mình và hạnh phúc ngay cả khi còn đi học.

Điều này có nghĩa là lớp học phải được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất để chú khỉ có thể phát huy sở trường leo cây, cá có thể phát huy sở trường bơi lội … 

Hơn thế, đầu vào mỗi học sinh thoạt nhìn khá giống nhau và năng khiếu hay quan tâm của mỗi người có thể thay đổi theo thời gian. Do vậy, cần phải có đủ đội ngũ để theo dõi, đánh giá, hỗ trợ, dạy dỗ từng ly từng tí  cho từng cá nhân. Thầy cô giáo và hệ thống hỗ trợ phải có thể nhận biết “em” khỉ, chim cánh cụt, voi, cá, hải cẩu, chó …

Hệ thống như vậy, về cơ bản, vượt quá khả năng của loài người. Do vậy, cho đến thời điểm hiện nay, chỉ một số ít nước và một số ít mô hình, như bắc Âu chẳng hạn đang tiệm cận đến mô hình này. 

Giải pháp thực tế của xã hội loài người là tìm cách phát hiển ra một số ít có khả năng như nhau để đưa vào một môi trường giáo dục giống nhau. Trường chuyên, lớp chọn là mô hình như vậy. Thêm vào đó, các trường học và rộng hơn là hệ thống giáo dục (trong xã, huyện, tỉnh, và cả nước) được thiết kế ra nhiều môn và từng học sinh có thể lựa chọn theo sở thích và khả năng của mình. Hầu hết các nước phát triển đang theo mô hình như vậy.

Đối với Việt Nam, rất khó để theo mô hình giáo dục bắc Âu ở mức thu nhập hiện tại. Do vậy, thực tế hơn là theo mô hình phổ biến ở các nước phát triển. Chúng ta cần có những cải cách và đầu tư cần thiết cho hệ thống các trường chuyên, lớp chọn hiện nay. 

Thêm vào đó, phát triển hệ thống các môn cho học sinh có quyền lựa chọn môn học và nhảy lớp. Ví dụ, học sinh lớp 6 có thể học toán lớp 12 nếu có khả năng, lý lớp 10 và văn lớp 6 … hoặc ngược lại. 

Fb Huynh The Du