MÔ THỨC CŨ, KHÔNG SÁNG TẠO

    

Đa số công ty đạt thành công đều nhờ vào một hay nhiều lợi thế cạnh tranh (competitive advantage). Với Microsoft, đó là kỹ thuật cao thật độc đáo; với Nike, đó là hệ thống tiếp thị tân kỳ; với Walmart, đó là một hệ thống phân phối hàng rất hiệu quả; với Toyota, là một phương pháp đúng thời biểu (just on-time); với Coca Cola, đó là một thương hiệu lâu đời… Bản tính con người lại thường bảo thủ, ghét thay đổi, thích giữ thói quen nhàn hạ.

Do đó, mô thức đã đem lại hoạt động kinh doanh thành công trong quá khứ thường được tiếp tục sử dụng ngay cả khi lợi thế cạnh tranh đã không còn hữu hiệu. Trong một thế giới phẳng của toàn cầu hóa, với rất nhiều thay đổi chóng mặt xảy ra hằng ngày, giậm chân tại chỗ là một chính sách đưa đến lụi bại. Ngoài ra, các đối thủ trên thương trường của ta luôn luôn tìm cách hòa giải những lợi thế cạnh tranh đang có của ta để tìm cho chính họ những lợi thế cạnh tranh mới. Cuộc chơi luôn luôn thay đổi: kỹ thuật mới hơn, tiếp thị sáng tạo hơn, sản phẩm hoàn hảo hơn, giá thành rẻ hơn.

Các công ty đang thành công, không ít nhiều đều dựa vào cái trớn (inertia) của bộ máy đang chạy tốt. Cái trớn này thường gây ra một phản ứng lười biếng và thiếu sáng tạo của các nhà quản trị không chuẩn bị đầy đủ và kịp thời cho những thay đổi của đối thủ và thị trường. Các vị này lại thường là những nhân vật được xưng tụng trong xã hội, nên việc xã giao tiệc tùng cũng như các buổi họp diễn thuyết… sẽ dẫn đến sự lạc hướng (distractions) vô cùng tai hại. Không chăm chú vào lợi thế cạnh tranh là nhanh chóng đẩy lùi vị thế thượng phong trên thị trường, gây ảnh hưởng xấu xa cho doanh thu cũng như lợi nhuận.

Vì sự thay đổi nhanh chóng của đối thủ và thị trường, mô thức hoạt động phải được điều chỉnh và sửa đổi thường xuyên để cắt giảm những phần lãng phí nhằm tạo nên hiệu năng cao. Theo kinh nghiệm của tôi, khi Tập đoàn Harcourt thành công nhờ một chương trình sáp nhập và thu mua (merger and acquisition; M&A) rất năng động, nhất là trong lĩnh vực tin học tại Trung Quốc, chúng tôi đã tiếp tục chạy theo mô thức hoạt động này vào những năm mà tình hình chứng khoán cũng như tài chính đã thay đổi. 

Các đối thủ lớn của chúng tôi nhận ra sự thành công của mô thức này, đã cóp nhặt và áp dụng những M&A còn năng động và mạnh mẽ hơn Harcourt, nhờ vào khả năng tài chính rất dồi dào của họ. Mọi người phải trả giá rất cao cho các công ty được mua lại hay sáp nhập, làm hệ số thu vốn (return on invesment) trở nên bất khả thi. Mô thức M&A đã không còn thực hiện được, nhưng chúng tôi vẫn lao đầu vào và nhận hậu quả thua lỗ rất nặng nề.

🎯 Trích từ sách Niêm yết sàn Mỹ (Bộ Di sản Alan Phan)